Tijdschrift Landwerk, januari 2016

Landwerk januari 2016 nr.1

In het januari nummer van Landwerk deze keer:

Tussen burgers en de overheid

Overheden willen hun verantwoordelijkheid voor natuur en landschap graag met burgers en bedrijven delen. De zogenaamde ‘intermediaire’ organisaties hebben daarbij de taak om de burgers te mobiliseren. Hun werkwijze is volop in ontwikkeling. Hoe geven deze organisaties momenteel vorm en inhoud aan hun rol in het bewegende werkveld? Antwoorden worden gegeven op basis van de praktijkervaringen van GreenWish, ARK, Nationaal Groenfonds en het Brabants Landschap.

Er zijn te veel lege stallen

Op 29 oktober 2015 organiseerde AtelierOverijssel en Gelders Genootschap een bijeenkomst over de leegstand van agrarisch vastgoed. Hoewel het in eerste instantie een probleem is voor de agrariërs zelf, zitten gemeenten er steeds meer mee in hun maag omdat het de ruimtelijke kwaliteit van het landelijk gebied zal aantasten. Maar, zo bleek op de studiedag, juist door een groeiende leegstand in de agrarische sector ontstaan nieuwe kansen om de vitaliteit en aantrekkelijkheid van het landelijk gebied te vergroten. Merel Enserink van Oversticht tekende een aantal kansen op.

Boekel maakt Omgevingsplan nieuwe stijl

Boekel heeft het voorontwerp Omgevingsplan buitengebied vastgesteld. Zelf vinden de bestuurders dat een mooie stap op weg naar een vernieuwend plan. Met het plan loopt Boekel vooruit op de Omgevingswet en probeert al zoveel mogelijk in de geest van de wet te werken. Boekel is hiermee de eerste die een pilot omgevingsplan in procedure brengt voor een buitengebied. Daarnaast is het een van de eerste volledig objectgerichte ruimtelijk plannen. De gemeente Boekel, Rho adviseurs voor leefruimte en Crotec hebben samen aan het plan gewerkt dat er anders uitziet dan we gewend zijn.

Groene burgerinitiatieven en de overheid

Groene burgerinitiatieven waarin buurtbewoners gezamenlijk de verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen buurtmoestuin, natuurgebied of landschap, bestaan al heel lang, stelt de Wageningse onderzoekster Irini Salverda, maar beleidsmatig zijn ze hooguit pas een jaar of vier echt in beeld. Nu participatie bovenaan de politieke agenda staat, en burgers en bedrijven ook van het Rijk meer bij het natuurbeleid betrokken moeten worden, lopen provincies en gemeenten aan tegen de vraag hoe ze dergelijke initiatieven ruimte kunnen geven en kunnen ondersteunen. Irini Salverda van Alterra helpt ze daarbij in een leernetwerk.

Participatielandschappen

‘Het moet anders,’ schreef het kabinet vorig jaar in de Rijksnatuurvisie Natuurlijk Verder. ‘Natuur moet niet beschermd worden tégen, maar versterkt worden mét de samenleving.’ Natuurorganisaties en overheden zoeken naar nieuwe vormen van ‘maatschappelijke betrokkenheid’. Ondertussen lijken burgers en bedrijven het heft ook zélf in handen te nemen. Maar gaat het roer écht om – en zo ja, welke kant gaan we op? En willen we dat eigenlijk wel? Meer dan een jaar lang verkent Landwerk de nieuwe landschappen van de participatiemaatschappij.

Indirecte effecten van het afschaffen van de melkquota op de weidevogels

De verwachte schaalvergroting en intensivering in de melkveehouderij als gevolg van de afschaffing van het melkquotum per 1 april 2015 heeft de discussie over de afname van weidevogels in alle hevigheid doen oplaaien. Vogelbeschermers vrezen voor een verslechtering van leefomstandigheden voor weidevogels door een verdere schaalvergroting en intensivering. Veel minder aandacht is besteed aan wat het afschaffen van het melkquotum betekent voor de bereidwilligheid van melkveehouders om mee te werken aan agrarisch natuurbeheer, wat onder meer gericht is op de bescherming van weidevogels. Paul Oevermans, Wim Dijkman en Hens Runhaar doen daartoe een eerste poging.