26 mei 2015
In ongeveer 20 – 30 gemeenten in Nederland zijn stadslabs opgezet. Zij nemen initiatieven voor plekken waar ruimtelijke en maatschappelijke vraagstukken blijven liggen omdat gemeenten er niet meer aan toe komen. Collectieven van particulieren en professionals, ontwerpers en opdrachtgevers springen in het ontstane gat.
Gemeenten komen daarmee in een andere rol. Zij reageren. In dit geval op stadslabs, maar in veel gevallen kunnen we dit vergelijken met burgerinitiatieven. Gemeenten reageren soms krampachtig, soms constructief, soms met het afvinkblad “regels waar aan moet worden voldaan” in handen, soms creatief meedenkend en handelend.
In een ontmoeting tussen stadslabs en gemeenten gingen we nader in op de relatie tussen stadslabs en gemeenten. Welke houding hopen de vertegenwoordigers van stadslabs aan te treffen bij gemeenten? Hoe worden stadslabs ontvangen door gemeenten? Hoe kunnen gemeenten voordeel hebben bij de inzet van de stadslabs? Zit hierbij regelgeving in de weg?
Enkele conclusies
– Het is voor gemeenten belangrijk om het idee en de uitvoering ervan bij de initiatiefnemer te laten. Neem het niet over. Beperk je tot faciliteren en adviseren.
– Voor gemeenten: kijk of je aan initiatieven ‘buddies’ kunt toewijzen. Zij zijn het aanspreekpunt binnen een gemeente voor initiatieven/stadslabs. Regelmatig zoeken ze zelf contact om te vragen of het goed loopt. Let op: in de praktijk is het voor ambtenaren lastig om deze taak ‘erbij’ te nemen. Er is motivatie voor nodig.
– Stadslabs hebben meer toekomst als ze zelfstandig kunnen werken, bijvoorbeeld als social enterprise. Volledige afhankelijkheid van subsidies heeft tot gevolg dat er veel aandacht en energie gaat zitten in de zoektocht naar ‘verdienmodellen’.
– Voor gemeenten: gebruik het woord ‘experiment’ als je wilt vernieuwen. Zo creëer je wat ‘vrije ruimte’, bijvoorbeeld om in te gaan op nieuwe ideeën. En dan kan er een keer wat misgaan, zonder dat er bloed vloeit. En van fouten kun je leren.
– Stadslabs kunnen een zinvolle rol vervullen als ze initiatieven van burgergroepen kunnen ontzorgen: adviseren en bijstaan. Er is namelijk veel ‘doe-energie’ in de maatschappij, die kan worden benut als het ze makkelijk wordt gemaakt.
– Binnen gemeenten kan worden gewerkt aan een cultuurverandering waarom op constructieve wijze wordt ingespeeld op initiatieven in de maatschappij door het goede voorbeeld te geven. Bijvoorbeeld: loop binnen bij andere afdelingen in plaats van wederzijdse negatieve beeldvorming te bevorderen.
Verslagen
Lees het verslag van het Ministerie van IenM op omgevingswet.pleio.nl >
In Landwerk 4 komt een artikel te staan op basis van deze bijeenkomst. De belangrijkste invalshoek in het artikel is burgerplanvorming, wat tegen de initiatieven van de stadslabs aanleunt. In het artikel is een kader opgenomen over de bijeenkomst op 26 mei. Lees het artikel alvast hieronder.
Presentaties
Stadslandbouw in Den Haag. Presentatie Tom Voorma, gemeente Den Haag.
Stadslab Apeldoorn – Stand van zaken. Presentatie Doesjka Majdandzic, gemeente Apeldoorn.