Landschapsbeleid gaat als hete aardappel rond
Iedereen vindt landschap belangrijk, maar geen overheidspartij lijkt zich nog echt verantwoordelijk te voelen. Het rijk schrapte het landschapsbeleid onlangs uit haar takenpakket en schoof het naar de provincies. Die kijken naar gemeenten maar een groot deel van gemeenten kijkt de andere kant uit. Allemaal verwachten ze veel van de inzet van burgers. Het landschap zal voortaan via aanpalende sectoren zoals cultuurhistorie, energie en water gestalte krijgen, zei rijksadviseur Eric Luiten in het Midzomerlandschapsdebat op 20 juni jl., georganiseerd door Landwerk.
‘Het Rijk heeft het landschapsbeleid als het ware te vondeling gelegd, maar niemand pakt het op,’ zo constateerde Luiten. Hij ging in debat met de verschillende overheidslagen en -diensten over hoe het verder moet met het Nederlandse landschap. Marieke van de Werf, scheidend directeur van Landschapsbeheer Nederland, onderstreepte zijn zorg. ‘Of een provincie of gemeente wat doet met landschap is een kwestie van goede wil, maar ligt nergens meer vast.’
Gedeputeerde Van Dijk van de provincie Gelderland zag het minder somber in. Hij wees op de Gelderse regeling voor gemeenten om nieuwe landschappen aan te leggen of aan achterstallig onderhoud te doen, en dat de grote lijnen zijn verankerd in de Omgevingsvisie. Hij hield een pleidooi om hard te werken aan draagvlak bij bewoners en lokale partijen, onder andere door hen ook financieel medeverantwoordelijk te maken.
Dat nam de zorg niet weg bij het publiek. Er is behoefte aan een visie die individuele belangen overstijgt. Vanuit de ervaringen met kavelruil werd dit bevestigd. Zonder zo’n kader voor landschap gaat uiteindelijk iedereen voor het eigen belang, en kunnen gewaardeerde landschapselementen zomaar verdwijnen.
Een groot deel van de gemeenten heeft niet zo’n visie. Gewezen werd op de nuttige functie die de Landschapsontwikkelingsplannen tot nu toe vervulden. Het zou goed zijn als er in dat spoor een vervolg zou komen, meende men. En dan niet alleen op gemeentelijk niveau maar ook op provinciaal of rijksniveau.
De aanwezige vertegenwoordigers van de overheden maakten geen aanstalten deze handschoen op te pakken. Landschap krijgt met enkele subsidies en projecten aandacht binnen een aantal goedwillende gemeenten. Een groter plan, zoals bij het Deltaprogramma of de realisatie van een snelweg, zal er niet snel komen.
Het Midzomerlandschapsdebat werd georganiseerd in het kader van de Landschapstriënnale, het driejaarlijks evenement over landschap, dat dit jaar in Park Lingezegen plaatsvindt.
Lees een aantal citaten van sprekers en publiek op het Midzomerlandschapsdebat >
Wat een gemakzuchtige discussie. Doetinchem heeft een LOP, maar bij de herziening van het bestemmingsplan buitengebied is da landschapskaart eruit gehaald. met als gevolg, geen bescherming meer. leg daarnaast de opmerking van een landbouwer: ‘het meest duurzaam is de economische duurzaamheid’, en in deze tijd van opschaling van de veeteeldbedrijven, kun je nauwkeurig voorspellen welke elementen in het landschap verdwijnen ten gunste van (het korte termijn) economische belang van de grondeigenaar. Cultuurhistorie en recreatie zijn daarvan de dupe, maar je hebt nauwelijks middelen om daar iets aan te doen.
Het landschap is het domein van de gemeente.
De neemt de besluiten waarmee het landschap wel of niet verandert en waar.
Bijvoorbeeld bij de locatie keus voor een windpark.